1.      Tiêu chuân chọn giống:

–   Rễ: cổ rễ thẳng, vỏ cây không tổn thương, rễ cọc không cong queo, rễ phát triển tốt, nhiều rễ tơ

–   Đường kính gốc ghép: 1-1.5cm (đo dưới vết ghép 2 cm).

–   Vị trí ghép: cách mặt bầu 15-20cm, vết ghép liền và tiếp hợp tốt.

–   Thân và cành: thẳng, vững chắc, có 3 cành C1

–   Lá xanh tốt, đặc trưng của giống, lá trên thân chính hiện diện đầy đủ từ 1/3 chiều cao cây đến đỉnh chồi

–   Chiều cao cây: từ 80 cm trở lên

–   Đường kính cành ghép: từ 0.8cm trở lên (đo cách vết ghép 2cm)

–   Mức độ khác biệt về hình thái không quá 5%

–   Tuổi xuất vườn: 8-12 tháng sau ghép

–   Bầu ươm cây: Đường kính (14-15cm) x chiều cao (30-32cm). Lỗ thoát nước trên bầu 20-30 lỗ, đường kính lỗ 0.6-0.8cm, giá thể chứa đầy bầu ươm.

II-   BÓN PHÂN :

Đến nay chưa có một tài liệu khả dĩ xem là kim chỉ nam cho qui trình bón phân trong các giai đoạn sinh trưởng đối với cây sầu riêng. Phương pháp cung cấp phân được giới thiệu sau đây dựa vào kinh nghiệm và một số tài liệu tham khảo của nước ngoài.

1.      Nguyên tắc cung cấp phân :

Phân bón bao gồm phân vô cơ (phân hóa học) và phân hữu cơ (phân xanh, phân chuồng, phân ruốc …) cung cấp cho cây trồng là nhằm tăng nguồn dinh dưỡng dự trữ cho cây trong đất. Cây không thể hấp thụ chất dinh dưỡng trực tiếp từ phân (đặc biệt là phân vô cơ) mà phải thông qua yếu tố cơ  bản rất đặc biệt là đất và nước.

Mỗi gian đoạn sinh trưởng của cây luôn đi kèm với quá trình sinh lý nhất định. Do vậy, muốn cung cấp phân cho cây có hiệu quả nên tuân thủ nguyên tắc.

2.   Bón phân có định kỳ :

Cây còn nhiều chất dinh dưỡng, nhất là lúc ra chồi non, lá non, ra hoa, mang trái. Nên cần bón thúc phân cho cây khi lá đã già hay sau mùa thu hoạch trái và sau đó thường xuyên bón bổ sung. Thời gian từ ra hoa đến trái chín của sầu riêng khoảng 18 tuần. Giai đoạn làm cơm cần nhiều chất dinh dưỡng hơn giai đoạn cuối, nên bón phân trước khi trái hình thành cơm.

3.   Bón đúng và bón đủ :

• Mỗi giai đoạn và sinh trưởng nhu cầu chất dinh dưỡng có khác nhau. Cung cấp nhiều đạm cây sẽ giảm ra hoa, trái dễ bị rụng, hương vị phẩm chất giảm.
• Phải cung cấp đủ lượng phân dự trữ trong đất để cây phát triển và có năng suất Thiếu phân cây ngừng sinh trưởng, phát dục không hoàn chỉnh, năng suất kém …
• Ngược lại, cây thừa phân sẽ làm bộ rễ tổn hại, tình trạng nặng cây sẽ bị chết. Bón nhiều phân trong thời gian ngắn ở giai đoạn mang trái sẽ làm rụng trái hàng loạt …

Tốt nhất là bón vừa đủ theo định kỳ sinh trưởng của cây.

4.   Bón để nuôi cây :

Vào thời điểm đất khô, thiếu nước tưới nếu bón phân sẽ gây lãng phí và có thể gây hại cho cây. Quan trọng nhất là phân đạm, khi bón phân tưới qua một vài lần tưởng rằng phân đã thấm sâu vào đất và cây đã hấp thụ hết. Thực tế chỉ hấp thụ một phần, phần lớn còn lại, nếu đất bị khô, khí hậu nóng hoặc nắng lâu ngày đạm chất sẽ bị hốc hơi.

Để phát huy tác dụng của phân bón, khi đã bón phân thì phải tưới một lượng nước vừa đủ và liên tục được giữ ẩm (nhất là vào mùa nắng) để cây hấp thụ được phân và tránh những mất thoát đáng tiếc. Vào mùa mưa, ở những vùng đồng bằng, liếp thường nhỏ, bón phân xong nếu bị mưa to dễ bị rửa trôi (nhất là ở vùng đất có kết cấu bề mặt quá chặt). Do đó, phải tìm cách để cho phân ngấm sâu vào đất.

A- Sử dụng phân hữu cơ :

1. Các loại phân hữu cơ thông dụng :

Phân hữu cơ là các loại phân xanh, phân chuồng, phân ruốc, phân dơi … Phân chuồng, phân rác, phân xanh trước khi sử dụng phải ủ cho hoai mục. Phân chưa hoai mục có nhiều vi sinh vật có hại cho cây trồng hoặc khi các vi sinh vật phân hủy chất hữu cơ để tạo thành chất mùn sẽ sinh nhiệt (có thể lên trên 500C) làm tổn hại bộ rễ.

Phân hữu cơ là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho cây rất có giá trị. Giúp cải tạo đất rất tốt, làm đất có kết cấu tơi xốp hơn, tăng độ phì của đất (không làm chai đất như phân vô cơ).

2.   Cách bón :

a)   Dùng phân xanh, phân chuồng bón xung quanh tán cây :

Đào hố ngang 10 – 30cm, sâu 10 – 30cm xung quanh tán cây. Nếu phân ít có thể đào phân nửa hơn một phần ba tán cây. Cho phân xuống rãnh và lấp đất lại. Nên kết hợp với việc bón phân hóa học, nhất là ở giai đoạn bón thúc, làm cho cây phát triển nhanh hơn và tránh được sự lãng phí do bốc hơi hay bị rửa trôi.

b)   Dùng phân cá, phân ruốc, phân dơi :

• Có thể kết hợp với phân xanh, phân chuồng để bón như trên theo định kỳ. Cây chưa cho trái nên bón định kỳ 6 tháng một lần (đầu mùa mưa bón một lần và đầu mùa nắng bón một lần). Cây đã cho trái nên bón vào giai đoạn trước nửa tháng ở đợt thu hoạch trái sau cùng.
• Có thể ngâm với phân hóa học để lấy nước tưới thường xuyên cho cây 10 – 15 ngày/lần, giúp cây phát triển

+ Có thể dùng lu, khạp, hủ … đựng khoảng 2 giạ phân cá, phân ruốc (có thể trộn thêm phân dơi), 2 kg phân DAP, 200g – 800g phân Kali (nên dùng Sulfat Kali K2SO4) hoặc 2,5kg phân NPK 16.16.8 … đổ nước vào cho ngập và ngâm sau 2 tuần lễ thì sử dụng được. Thỉnh thoảng quậy lên cho mau rã.

+ Dùng khoảng 100cc nước phân (1/3 lon sữa bò) pha với 10 lít nước để tưới cho 5 – 10 cây con. Nên tưới vào chiều mát và sáng hôm sau tưới xả lại bằng nước sạch. Cây trồng sau 10 ngày có thể tưới phân được.

Cây lớn tăng lượng phân lên khoảng 5cc (1/2 lon sữa bò) pha 10 lít. Tưới từ 5 lít đến 40 – 50 lít cho một cây. Chu kỳ tưới khoảng 1 tháng/ 1 lần.

B-Sử dụng phân hóa học :

1. Cách bón :

Cây con trồng cao khoảng 50cm có thể bón phân hóa học như NPK, DAP hoặc trộn lẫn hỗn hợp Urê, Lân và Kali theo tỷ lệ 3-4-3 cho vùng đất có độ phì nhiêu trung bình ở đồng bằng sông Cửu Long, tỷ lệ 2-3-5 cho vùng đất xám hay đất đỏ Bazan. Sầu riêng ở giai đoạn trưởng thành cần nhiều Kali, tùy vùng đất mà xác lập tỷ lệ NPK bón cho hợp lý, lượng phân bón cho cây phải đảm bảo cho nhu cầu tăng trưởng ở các giai đoạn. bảng sau đây chỉ lượng phân sử dụng tương ứng với sự phát triển của cây.

BẢNG 3

 

Chiều cao cây (m)	Lượng phân bón 1 lần (gam)	Chu kỳ bón (tháng)
0,5	40 – 50	2
1	60 – 80	3
2	150 – 200	4
3	200 – 300	4
4	300 – 600	6 (a)

• Bón vào đầu hay cuối mùa mưa phải linh động xác định thời điểm bón phân. Để cây ra hoa sớm nên bón phân lần 2 trước khi dứt mưa một tháng. Nghĩa là phải bón trước khi ra hoa khoảng 2 tháng.

Nếu cây đã cho trái thì có thể bón 3 lần như sau :

BẢNG 4

 

Giai đoạn sau khi đã đậu trái	Số lượng phân bón /1 lần	Ghi chú
25 – 30 ngày	200 – 300g	Tùy cây nhỏ hay lớn mà giảm hay tăng
60 ngày	400 – 500g
Thu hoạch gần xong	600 – 1.000g (b)

• Cây từ 6 tuổi trở lên lượng phân bón tăng lên từ 1kg cho đến 3kg (gia tăng tỷ lệ thuận với độ rộng của tán cây).

2.   Một số quy trình kỹ thuật bón phân nên tham khảo :

1996. Tài liệu cây sầu riêng của Lê Thanh Phong, Võ Thanh Hoàng, Dương Minh. Khoa trồng trọt trường Đại Học Cần Thơ – NXB Nông nghiệp – TPHCM năm 1996. Việc bón phân cho mỗi cây qua các năm tuổi được đề nghị như sau :

– Trong năm thứ 1 : Bón cho mỗi cây từ 100 – 150g N, 50g P2O5 và 50g K2O (tương đương 200

• 300g Urêa + 300g Super lân + 100g K2SO4/ gốc). Bón mỗi lần phân nửa vào đầu và cuối mùa mưa.
  • Trong năm thứ 2 và 3 : Mỗi năm bón cho cây 200 – 300g N, 100g P2O5 và 100g K2 Bón mộtlần phân nửa vào đầu mùa mưa và cuối mùa mưa.
  • Năm bắt đầu cho trái : Bón cho mỗi cây 500g N, 250g P2O5 và 250g K2 Có thể chia làm 3

 

lần bón :

• Lần thứ 1 : Bón 1/3 đạm, 1/2 Kali ở giai đoạn trước khi ra
• Lần thứ 2 : Bón 1/3 đạm và 1/2 Kali khi trái có đường kính 10 –
• Lần thứ 3 : Bón 1/3 đạm và toàn bộ số phân lân sau khi thu hoạch trái
• Năm cho trái ổn định : tăng dần lượng phân bón đến 2 – 3kg NPK tỷ lệ 2-1-1 hàng năm và cần

 

bón thêm 20 – 30kg phân chuồng hoai mục cho mỗi gốc.

Năm thứ 1 và thứ 2 nên pha phân để tưới. Từ năm thứ 3 trở đi nên xới xung quanh gốc để bón (vòng theo tán cây).

1997. Tài liệu Phân bón và cách sử dụng của KS Nguyễn Thị Quí Mùi – NXB Nông nghiệp – TPHCM – 1997. Sầu riêng mới trồng ít chú ý đến việc bón phân. Lượng phân hóa học có thể bón cho 1 cây/ năm.

+ 200 – 400g Urêa

+ 800 – 1.000g Lân Super.

+ 100g Sulfat Kali (K2SO4).

Số phân trên có thể chia làm 4 – 5 lần bón trong năm.

Có thể dùng NPK 15-15-15 dùng từ 300 – 500g chia làm nhiều lần bón trong năm tùy theo tuổi của

Cây.

c)   Tài liệu nghiên cứu qui trình trồng sầu riêng Thái Lan của Phichit Xôtvătthana :

• Trong 2 năm đầu sau khi trồng, việc bón phân có tính quyết định cho sự thành công trong nghề

trồng sầu riêng. Tỷ lệ phân bón 15-15-15, liều lượng 300 – 500g chia làm 3 – 4 lần.

• Bón phân bồi dưỡng cho cây còn nhỏ hoặc cây có tuổi cao, sau khi thu hoạch trái nhằm thúc cho cây tạo hệ thống rễ chắc khỏe và tích lũy dinh dưỡng cho vụ ra hoa tiếp Bón nhiều Phospho hơn theo tỷ lệ 12-24-12 với lượng dùng từ 200g đến 3 kg.
• Bón cho cây chuẩn bị ra hoa : Giai đoạn trước khi ra hoa nên bón chất đạm ít đi và tăng thêm Phospho và Kali như loại : 9-24-24.

 

 

• Bón phân ở giai đoạn kết trái : Nên dùng các loại phân làm tăng thêm chất lượng trái như 13- 13-21 hay 14-14-21, lượng phân dùng từ vài trăm gam đến vài ký, và chia làm nhiều lần tùy cây lớn nhỏ. Để sầu riêng có chất lượng cao và trái to thì phun Kali cùng với Lưu huỳnh bột loại hòa tan trong nước nhưng không nên dùng quá liều cần thiết sẽ gây độc cho cây.

* Lưu ý :

• Tránh bón thúc vào giai đoạn cây đang ra cành lá Bón vào giai đoạn lá vừa già hay là đã

già.

• Kỹ thuật bón phân hóa học, chọn liều lượng thích hợp và tỷ lệ NPK cung cấp cho cây sầu riêng

là rất quan trọng. Trong thực tế canh tác môi trường đất trồng trọt mỗi vùng mỗi khác, đặc điểm sinh trưởng của từng giống cũng khác. Chưa có công trình nghiên cứu về cây sầu riêng hoàn chỉnh. Vì thế phải theo dõi điều chỉnh trong quá trình công tác, lượng phân bón phù hợp từng giai đoạn sinh trưởng … để xác lập được công thức tương đối là vấn đề cần thiết.

1. Đối với cây sầu riêng phạm vi độ pH thích ứng hẹp nên dùng nhiều biện pháp để điều chỉnh độ pH như bón vôi, bón tro, bón các loại chất kiềm, làm thủy lợi … Đất quá chua hay quá kiềm khi bón phân vào sẽ sinh trưởng ra những phản ứng bất lợi.
2. Chỉ bón phân khoáng khi đã xác định được đất đang thiếu hay cây đang cần loại phân khoáng đó để phát huy tác dụng các loại phân khác cho cây trồng.
3. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại phân bón lá sử dụng cho cây sầu riêng cũng rất tốt. Ở một mức độ nào đó nó có thể thay thế được phân khoáng bón vào đất.

1. Khuyến cáo của Mekongagri:

Sau khi trồng cần tưới đủ nước cho cây để giữ ẩm cho gốc, giúp rễ phát triển, che chắn cho cây nhỏ vào thời điểm nắng nóng. Tốt nhất nên sử dụng hệ thống tưới thấm để đạt hiệu quả cao trong sử dụng nước và tích hợp bộ châm phân, tiết kiệm công lao động và tối ưu hóa hiệu quả phân bón.

Tưới thêm Humic MKA với liều loãng: 1g/l nước, có thể bổ sung 1 tuần/lần, trên lá phun thêm chất kích thích ra đọt + Combi (25g/bình 25l) + Organic (1ml/l nước). Combi và Organic cũng có thể hòa vào hệ thống tưới định kỳ Combi 2 tháng/lần, Organic 1 tháng/lần.

Trong 6 tháng đầu hạn chế sử dụng phân hóa học và phân gà, ưu tiên sử dụng phân bón vi sinh, hữu cơ và chất hỗ trợ như trên, có thể hòa 31-11-11 vào hệ thống tưới để bổ sung cho cây.

 

Từ năm thứ 2 khi cây đã phát triển ổn định, có tán mới bắt đầu sử dụng phân hóa học, có thể theo định kỳ 2 tháng/lần, bón cách gốc 15-20 cm, bón đều theo đường kính tán, tưới thấm đủ nước sau khi bón,nên bón lúc chiều mát, bón khi lá đã thành thục, rễ đủ mạnh.

Trước bón phân 5-7 ngày nên tưới Humic để kích thích rễ.

Trong điều kiện nắng nóng nên bổ sung Combi và Organic để giúp cây chống chịu điều kiện bất lợi tốt hơn , tưới đủ nước, giữ ẩm tốt cho cây, vườn gặp nắng trảng nên phun sương trong không khí để tạo ẩm độ, vì cây sầu riêng rất mẩn cảm với thiếu nước. Ngược lại, trong mùa mưa, tạo rảnh thoát nước  tốt vì sầu riêng không chịu được úng, hạn chế cung cấp phân bón chứa NPK qua lá. Không cung cấp phân bón ngay thời điểm lá non mới xuất hiện vì rễ còn tơ dễ bị sốc

Thời điểm cây ra hoa không pphun thuốc BVTV nhằm tránh ảnh hưởng hoa và côn trùng có lợi hoạt động nhiều.

Kỹ thuật đi phân bón gốc trong giai đoạn kinh doanh tham khảo bên trên.